نشریات بانک سپه منتشر شد
«علی ططری» مدیر مؤسسه رهاورد اندیشه و خرد در گفتگو با خبرنگار توانا، می‌گوید: با بررسی مجموعه آرشیوهای دولتی و خصوصی لوح فشرده نشریات بانک سپه شامل «هفته‌نامه ویژه کارکنان بانک سپه»، «ماهنامه بانک سپه ویژه کارکنان»، «نشریه بانک سپه»، «ماهنامه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بانک سپه»، «خبرنامه بانک سپه» و «پیک سپه» گردآوری و منتشر شده است.
به گزارش پایگاه خبری توانا، بانک سپه در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۰۴ با سرمایه اولیه بانک، ۳.۸۸۳.۹۵۰ ریال موجودی صندوق بازنشستگی درجه‌داران قشون افتتاح شد و به این جهت، دوره اول کار یک‌ساله این بانک به افسران و درجه‌داران اختصاص داشت که با پرداخت وام‌های تقسیطی به رفع نیازمندی‌های آنان کمک مؤثر می‌کرد.
نخستین شعبه این بانک در ۲۴ اسفند ۱۳۰۴ در شهر رشت افتتاح و به‌تدریج علاوه بر خدمات به افسران و نیروهای نظامی، برای دیگر اقشار جامعه نیز خدمات بانکی در نظر گرفت.
در ادامه حیات این بانک از اواخر سال ۱۳۱۲، این مؤسسه با نام «بانک سپه» و در اواخر سال ۱۳۲۱ به «بانک تعاون سپه» موسوم شد و افزون بر عملیات بانکی، پرداخت حقوق افسران بازنشسته و موظفین ارتش و ژاندارمری نیز از اول ۱۳۲۴ در سراسر کشور به بانک سپه محول شد.
در شهریور سال ۱۳۲۵ که تیمسار سپهبد «آق اولی» به مدیریت کل این بانک انتخاب شد، اساسنامه و آیین‌نامه جدیدی برای بانک تدوین شد؛ طبق این اساسنامه، شورای عالی برای بانک ایجاد شد و در اسفند ۱۳۳۱ نام بانک تعاون سپه به «بانک سپه» تغییر یافت.
در سال ۱۳۳۲ با توجه به اینکه تغییراتی در قوانین مربوط به حوزه بانکداری به وجود آمد، هیئت‌وزیران در جلسه ۲۱ بهمن ۱۳۳۲ تصویب کردند که بانک سپه با سرمایه ۳۷ هزار سهم ۱۰ هزار ریالی پرداخت‌شده، به‌صورت شرکت سهامی درآید و دستور اجرای آن در ۲۵ بهمن همین سال از وزارت دارایی صادر شد.
در همان زمان، اساسنامه جدید بانک مشتمل بر شش فصل و در ۳۸ ماده تصویب و به ثبت رسید و لایحه قانونی مربوطه به مجلس شورای ملی تقدیم شد تا اینکه قانون مجلسین سنا و شورای ملی در ۲۳ دی‌ماه ۱۳۳۴ ابلاغ شد.
از این زمان به بعد، بانک سپه شاهد توسعه تشکیلات خود بود به‌نحوی‌که علاوه بر تأسیس بخش‌هایی مانند صندوق امانات و حساب‌های متنوع برای مشتریان خاص و عام، مدیریتی با عنوان «دفتر اطلاعات و مطالعات اقتصادی برای آشنایی و ارتباط صاحبان صنایع، شرکت‌ها، بازرگانان و عوامل مؤثر در بازرگانی خارجی» ایجاد کرد.
علی ططری در گفتگو با خبرنگار توانا می‌گوید: بانک سپه، که به‌عنوان نخستین و قدیمی‌ترین بانک ایرانی شناخته می‌شود، طی حدود یک قرن حیات خود توانسته بخشی از نیازهای بانکی و پولی کشور را تحقق بخشد. در کنار وظایفی که در اساسنامه برای این بانک تدوین‌شده بود. برخی از اقدامات فرهنگی نیز به‌تدریج در اولویت کاری این مؤسسه قرار گرفت. این اقدامات به نسبت تاریخ تأسیس بانک قدری دیر آغاز شد.
آغاز به کار مجله بانک سپه
مدیر مؤسسه رهاورد اندیشه و خرد با اشاره به نخستین شماره مجله «مجله بانک سپه» اظهار می‌دارد: این مجله در خرداد ۱۳۴۱ منتشر شد. در متن نشریه، هیچ سخنی درباره مسئولان انتشار مجله به میان نیامده و تنها به جمله «زیر نظر هیئت‌تحریریه» اکتفا شده است. در مقدمه شماره نخست مجله، هدف از انتشار مجله این‌چنین بیان می‌شود: «بر هر فرد بافرهنگی پوشیده نیست که مقام مطبوعات به هر درجه و کم‌وکیف که مشخص و موجه باشد، عظیم‌ترین تکیه‌گاه پیشروان طریق آزادی و حفظ حقوق واقعی بشری و وسیله درک حقیقی ملکات انسانی است.
زیرا با چشم‌های بینا و روشن و گوش‌های شنوا و حساس می‌توان دیده‌ها و شنیده‌ها را از طریق بیان و بنان در جسم و جان آدمی مجسم ساخت و به‌تناسب ادراک و اقبال و استعداد وجود تکمیل کرد و در حل مشکلات زمان به کار برد تا دنیای مقبول و مطلوبی به وجود آید.
پس شایسته این واقع‌بینی است که جهان آدمیت را تکامل‌یافته و زینت‌شده دست مطبوعات بشناسیم و ما که خود، جزئی از این جهانیم و گذشته از سوابق درخشان تاریخی اکنون هم از مظاهر تکامل‌بخش آن به نسبت استحقاق و کفایت خویش سهمی داریم باید در پی کمال مطلوب و استفاده از فرصت‌های کمیاب و پرارزش امروز به مؤثرترین وسیله متناسب متشبث شویم تا با کاروان مترقی دنیا همگام باشیم.»
وی اظهار می‌دارد: مجله بانک سپه که هر سه ماه یک‌بار منتشر می‌شد، حدود ۴۰ تا ۸۰ صفحه داشت که با شرح برخی از اتفاقات حوزه پول و اعتبارات آغاز می‌شد و در ادامه، با مقالات تاریخی و بعضاً اقتصادی از ایران و جهان ادامه می‌یافت و در اغلب مواقع نیز اخبار مربوط به بانک در صفحات پایانی مجله می‌آمد.
درباره این مجموعه
ططری در مورد چرایی جمع‌آوری این مجله می‌گوید: دفتر مطالعات تاریخ اقتصادی ایران(مؤسسه رهاورد اندیشه و خرد) طی چند سال گذشته به دلیل اهمیت و نقش بانک سپه در تاریخ بانکداری کشورمان، درصدد برآمد تا با بررسی مجموعه آرشیوهای دولتی و خصوصی نسبت به گردآوری منشورات این بانک اقدام کند. در این راستا، افزون بر آرشیوهای مرتبط در تهران، اغلب کتابخانه‌ها و مراکز اسنادی شهرستان‌ها نیز مورد جست‌وجو قرار گرفت. با تحقیقاتی که به انجام رسید، مشخص شد. که بانک سپه از سال ۱۳۴۱، که نخستین شماره از فصلنامه آن منتشر شد، تاکنون حدود هفت نشریه داخلی و عمومی را منتشر کرده است. این نشریات با این عناوین انتشار یافته است: «هفته‌نامه ویژه کارکنان بانک سپه»، «ماهنامه بانک سپه ویژه کارکنان»، «نشریه بانک سپه»، «ماهنامه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بانک سپه»، «خبرنامه بانک سپه» و «پیک سپه».
مدیر مؤسسه رهاورد اندیشه و خرد در ادامه به خبرنگار توانا توضیح می‌دهد: افزون بر این موارد، چند آیین‌نامه، گزارش و ترازنامه با اهمیت در لابه‌لای آرشیوها توسط کارشناسان مؤسسه رهاورد اندیشه و خرد بازیابی شد. که همه این نشریات و اسناد در این لوح فشرده بارگذاری شده است. باید اذعان کرد که به‌رغم تلاش چندساله، برخی از این نشریات و منشورات به‌طور کامل بازیابی نشده و متأسفانه به دلیل نبود یک آرشیو و بایگانی حتی محدود در مجموعه بانک سپه، گردآوری مجموعه پیشرو با مصائب و مشکلات فراوانی روبه‌رو شد. ازاین‌روی، مجموعه حاضر نواقصی دارد که دلیل آن، در دسترس نبودن برخی از شمارگان است.
ططری در پایان یادآور می‌شود: در این مسیر، برخی علاقه‌مندان از شهرستان‌های مختلف تعدادی از منشورات را برای ما ارسال کردند و البته، بخش زیادی از این منشورات را ناگزیر از مجموعه‌داران خصوصی خریداری کردیم. تعدادی از مجلات نیز در کتابخانه‌های ملی، مجلس و آستان قدس رضوی بازیابی شد. برخی دیگر از اسناد مرتبط هم در کتابخانه‌های آیت‌الله بروجردی و آیت‌الله گلپایگانی در قم یافت شد که در نوع خود قابل توجه بود.
نظرات